Hiperglikemia, nazywana też przecukrzeniem, oznacza zbyt wysoki poziom cukru we krwi. Jest powikłaniem cukrzycy wynikającym z niedoboru insuliny w organizmie bądź za małą wrażliwością komórek na działanie tego hormonu. U osób zdrowych sygnalizuje niezdiagnozowaną chorobę.
Najczęstsze przyczyny hiperglikemii
Najczęściej występujące przyczyny hiperglikemii u diabetyków to niewłaściwa dawka insuliny bądź pominięcie leków doustnych. Przecukrzenie jest też skutkiem zaprzestania leczenia cukrzycy. Kolejną przyczyną takiego stanu może być też spożycie posiłku bogatego w cukry proste. Brak ruchu lub niewielka aktywność fizyczna (mniejsza niż 3 razy w tygodniu po 30 minut), ale także zbyt forsowny wysiłek (krótkotrwały, poniżej 20 minut, ale intensywny, np. wywołujący zadyszkę trwającą kilka minut) to kolejne sytuacje, w których pojawia się przecukrzenie. Wywołuje je również przyjmowanie niektórych leków, m.in. sterydów, niacyny, środków moczopędnych, beta-blokerów stosowanych w chorobach układu krążenia, adrenaliny lub leków przeciwpsychotycznych. W przypadku chorych na cukrzycę typu 2. hiperglikemię powoduje insulinooporność. Jest to zmniejszona wrażliwość komórek organizmu na działanie insuliny, powodująca jej nieprawidłowe funkcjonowanie. U insulinoopornych hormon niedostatecznie obniża poziom cukru we krwi.
Czynniki, które rzadziej wywołują przecukrzenie
Hiperglikemia bywa też spowodowana rzadziej występującymi przyczynami, takimi jak:
- efekt brzasku, czyli produkcja hormonów o działaniu przeciwnym do insuliny – są one wydzielane o poranku, stąd nazwa; aby zapobiec skutkom tej sytuacji, należy przyjąć dawkę insuliny w godzinach porannych;
- stany zapalne bądź infekcje – zwiększa się wtedy zapotrzebowanie na insulinę, która normalizuje stężenie glukozy; nieprawidłowo funkcjonująca u cukrzyków trzustka nie jest w stanie jej wytworzyć, dlatego pojawia się hiperglikemia;
- przerwanie drenu pompy insulinowej u chorych którzy jej używają bądź jej zatkanie (przez dren podawana jest pacjentowi insulina);
- zjawisko odbicia – objawia się podwyższonym poziomem cukru we krwi następującym po epizodzie hipoglikemii (niedocukrzenia); jego pojawienie się wynika z tego, że komórki organizmu wydzielają zapasy glukozy zgromadzone w czasie, kiedy jej stężenie było zbyt niskie.
