Jak działa koncentrator tlenu?

Bez jedzenia człowiek jest w stanie przetrwać od 2 do 3 tygodni, bez wody około 7 dni, zaś bez tlenu – 5 minut. Oddychanie najczęściej kojarzy się z wdechem i wydechem, tymczasem jest to bardzo złożona czynność życiowa. Proces ten jest podstawową i nadrzędną potrzebą fizjologiczną każdego żywego organizmu. Sam tlen to niezbędny do życia pierwiastek. Tlen w organizmie człowieka odpowiada między innymi za utlenianie krwi, dostarcza pierwiastka do wszystkich organów w naszym ciele i w ten sposób je odżywia. 

Bez tlenu serce, czyli najważniejszy organ przestaje pracować. Wraz z zatrzymaniem krążenia, niedotleniony pozostaje także mózg. W wyniku tego zachodzą nieodwracalne zmiany w jego strukturze. U pacjentów głównie z chorobami płuc, przewlekłe leczenie tlenem znacznie poprawia stan zdrowia i komfort życia pacjenta. Jednak wybór odpowiedniego koncentratora tlenu może stanowić nie lada wyzwanie. Na początku jednak, warto zadać sobie pytanie czym dokładnie jest koncentrator tlenu i na jakiej zasadzie działa? Na to pytanie postaramy się odpowiedzieć w poniższym artykule.

Czym jest koncentrator tlenowy?

Koncentratory tlenu to urządzenia medyczne, które od lat stosuje się na całym świecie. Jeszcze do niedawna były stosunkowo nowym wynalazkiem. Obecnie, można je napotkać w niemal każdym domu, przychodni, zakładach opiekuńczo-leczniczych i innych miejscach, niekoniecznie związanych z medycyną. Mówiąc najprościej, sprzęt ten służy do dostarczania tlenu organizmowi. Operacja polega na uzupełnieniu pierwiastka w sytuacji, gdy człowiek nie jest w stanie zrobić tego sam. Zdrowy organizm potrafi samodzielnie zapewnić sobie optymalną ilość tlenu. Szereg komplikacji pojawia się wówczas, gdy nasze organy wewnętrzne zawodzą. Jak powszechnie wiadomo, skutki niedotlenienia są tragiczne. Przed tym skutecznie ochroni nas tlenoterapia.

Urządzenia służące podawaniu tlenu można podzielić na dwa rodzaje: stacjonarne i przenośne. Stacjonarny koncentrator tlenu zasilany prądem to sprzęt stosowany najczęściej w domowym zaciszu lub w placówkach ochrony życia, tj. szpital, przychodnie czy zakłady opieki. Niestety, często jest dużą niedogodnością z uwagi na użytkowanie. Ogranicza mobilność chorego, zatem pacjent zmuszony jest do przebywania jedynie w obrębie czy szpitalnej sali. Długi przewód i kółka umożliwiają skorzystanie z toalety bądź przygotowanie jedzenia. Z kolei przenośne urządzenie to grupa produktów, wykorzystywana wszędzie tam, gdzie konieczne jest wsparcie tlenem poza domem. Przenośny koncentrator jest dużo lżejszy od stacjonarnego. Może być zasilany zarówno prądem, jak i na baterie. Co najważniejsze, nie ogranicza pacjenta do przebywania w jednym pomieszczeniu, a wręcz zachęca do dowolnego przemieszczania i wykonywania wszelkich aktywności.

Zasada działania koncentratora

Zasada działania koncentratorów tlenu jest bardzo prosta. Urządzenie pobiera tlen z otoczenia, a następnie poddaje go filtracji, koncentracji, oczyszczeniu i nawilżeniu. Jak można wynieść z lekcji fizyki, w powietrzu znajduje się 78% azotu, 20% tlenu i 2% pozostałych związków. Sprawny i profesjonalny aparat tlenowi potrafi nie tylko skutecznie odwrócić proporcje, ale również pozbyć się niepotrzebnych składników, tym samym nie podając organizmowi innych substancji niż tlen. Wówczas pacjent może oddychać powietrzem, w którym zawartość tlenu wynosi aż 90%. Najprostsze modele posiadają dwa cylindry, przy czym każdy z nich wypełniony jest zeolitem, czyli substancją, która posiada zdolność absorbowania azotu z powietrza. Koncentrator pobiera powietrze z otoczenia, po czym przechodzi ono przez system filtrów i trafia do cylindrów z zeolitem, gdzie pochłaniany jest azot. Dzięki temu za pomocą maski bądź wąsów tlenowych choremu dostarczana jest najwyższa dawka czystego tlenu.

Wskazania do tlenoterapii

Tlenoterapia jest sposobem leczenia, który opiera się na zwiększeniu stężenia tlenu w powietrzu wydychanym przez chorego. Ryzyko niewydolności oddechowej wzrasta wraz z wiekiem. Może ona wystąpić w każdej przewlekłej chorobie układu oddechowego, jak również z przyczyn poza płucnych. U pacjentów zmagających się z chorobami płuc, głównie chorych na POCHP regularne podejmowanie terapii tlenowej znacznie wpływa na jego zdrowie, a ponadto, ma pozytywny wpływ na stan emocjonalny i intelektualny. Należy zaznaczyć, że odpowiednie dotlenienie organizmu minimalizuje ryzyko wystąpienia depresji. Zaawansowane stadia różnorakich chorób upośledzają tor oddychania, a uszkodzenie pęcherzyków płucnych wywołuje niewydolność oddechową. Wyróżnia się niewydolność hipoksemiczną (gdy zawartość tlenu we krwi tętniczej jest niższa niż 60 mmHg) oraz hiperkapniczną (kiedy stan podwyższonego ciśnienia parcjalnego dwutlenku węgla przewyższa 45 mmHg, podczas badania pacjenta w spoczynku, oddychającego powietrzem atmosferycznym). Objawy, które potwierdzają chorobę niewydolnościową to między innymi: duszność, utrata przytomności, kłopoty z zasypianiem, brak apetytu, problemy z koncentracją czy upośledzenie funkcji narządów wewnętrznych.

Bezpieczeństwo

Zanim pacjent zdecyduje się na tlenoterapię niewątpliwie musi zapoznać się z zasadami poprawnego użytkowania urządzenia i dbania o własne bezpieczeństwo. Wiele osób przed zakupem koncentratora tlenu zastanawia się, czy sprzęt aby na pewno jest bezpieczny. Powszechnie uważa się, że gdzie wysokoprocentowe stężenie tlenu, tam zwiększone ryzyko wybuchu. To poniekąd słuszna teza, jednak obecnie koncentratory tlenowe dostępne na rynku są dużo bezpieczniejsze od swoich poprzedników, czyli butli z tlenem. Koncentrator nie stwarza potencjalnego ryzyka wybuchu. W przypadku, kiedy dojdzie do awarii nie zwiększają łącznej ilości tlenu, skąd nie ma ryzyka eksplozji. Przy zachowaniu odpowiednich zasad bezpieczeństwa, z którymi możemy zapoznać się poprzez ulotkę koncentratory są w pełni bezpieczne.

Pacjenci potrzebujący tlenu często pod uwagę biorą wariant wypożyczenia sprzętu. Decydując się na ten krok należy pamiętać, że używane koncentratory tlenu z biegiem czasu tracą swoje parametry techniczne. Najważniejszy parametr, jakim jest czystość tlenu znajduje się zwykle poniżej 90%. Wówczas tlenoterapia nie przynosi oczekiwanych rezultatów. Wypożyczalnia zazwyczaj oferuje aparaty, które lata swojej świetności mają już za sobą. Z uwagi na zużycie podzespołów nie są skuteczne w leczeniu.

Jaki koncentrator tlenu wybrać?

Wybór odpowiedniego aparatu jest uzależniony od indywidualnych potrzeb pacjenta. Należy pamiętać, że każdy człowiek jest inny, a stan poszczególnych pacjentów szybko ulega zmianom. W ogólnym zarysie można przedstawić pewne kryteria wyboru. Warto zadać sobie pytanie, czego konkretnie oczekujemy od koncentratora tlenu i w jakich warunkach chcemy go używać? Jeśli chcemy wydajności i skutecznego działania, wybierzmy stacjonarny koncentrator. Wbrew pozorom urządzenia te osiągają dużo lepsze parametry techniczne, co sprawia, że prowadzą o wiele efektywniejszą terapię. Dzieje się tak, ponieważ producenci mogą skupić się na stworzeniu maksymalnie wydajnego sprzętu, bez zwracania uwagi na jego końcową wagę i wymiary. Jest to jednak urządzenie ograniczające. Przenośny koncentrator tlenu dedykowany jest przede wszystkim dla osób, które potrzebują tlenoterapii w podróży, zarówno tej codziennej – do pracy, jak i dalszych wyjazdów. Rola mobilnych koncentratorów również jest bardzo istotna i stanowi w niektórych przypadkach znaczną poprawę funkcjonowania. Warto podkreślić, że osoby starsze, dotknięte poważnymi schorzeniami często wymagają wielogodzinnej terapii. Nierzadko ilość i jakość podawania tlenu staje się najistotniejszymi czynnikami, dlatego też zaleta mobilności w tym przypadku będzie dla nas nieważna. Powinniśmy skupić się na jak najefektywniejszej terapii.

Zalety posiadania koncentratora tlenu

• Koncentratory tlenu poprawiają parametry oddechowe.
• Urządzenie podnosi możliwość podejmowania aktywności fizycznej.
• Aparat stabilizuje nadciśnienie w płucach.
• Usprawnia pracę układu nerwowego.
• Zapobiega chorobie zakrzepowo-zatorowej.
• Minimalizuje wystąpienia stanów lękowych, które prowadzą do depresji.
• Obniża wynik hematokrytu.
• Ogranicza wydatki na hospitalizację osób chorych między innymi na POCHP.
• Koncentratory tlenu korzystny wpływ na choroby układu krążenia.
• Sprzęt zwiększa odporność organizmu.
• Łagodzi dolegliwości tj. osłabienie, zaburzenia snu, stany zapalne, bóle i zawroty głowy.
• Wykorzystywanie urządzenia tlenowego ogranicza postęp chorób układu oddechowego.

Podsumowanie

W Polsce na choroby związane z zaburzeniem toru oddychania i niewydolnością płuc choruje miliony ludzi. Często jedynym, najskuteczniejszym rozwiązaniem na wyeliminowanie schorzenia jest tlenoterapia. Pozwala ona na dostarczanie dodatkowej porcji tlenu – składniku niezbędnego do poprawnego funkcjonowania organizmu. Wszyscy doskonale wiemy, że bez tlenu nie da się żyć. Tlenoterapia sprawdzi się zarówno w przypadku poważnych schorzeń, jak i u osób, które chcą poprawić ogólny stan zdrowia.