Świąd to popularny problem, który w wielu przypadkach jest trudny do zdiagnozowania. Jego przyczyną może być bowiem zarówno wpływ czynników drażniących, nadmierna suchość skóry czy choroby ogólnoustrojowe.
Świąd – co to takiego?
Świąd najprościej zdefiniować można jako drażniące uczucie zmuszające do drapania skóry. W niektórych przypadkach prowadzić może on nawet do jej zranień, w konsekwencji czego dochodzi do zakażenia lub pojawienia się liszajów.
Swędzenie skóry może być zarówno silne, jak i umiarkowane i pojawiać się w określonych sytuacjach, po zadziałaniu danego bodźca. Objawy świądu dotyczą całego ciała lub tylko niektórych jego obszarów – brzucha, rąk, nóg czy skóry głowy.
Silne, dokuczliwe swędzenie skóry najczęściej spowodowane jest jej chorobami. Nierzadko przyczynę stanowią czynniki drażniące takie, jak kosmetyki czy środki piorące. W niektórych przypadkach, w szczególności u osób starszych, świąd związany może być z chorobami drobnoustrojowymi – niewydolnością nerek lub wątroby, nowotworami czy zaburzeniami hormonalnymi.
Choroby skóry – najczęstsza przyczyna świądu
Gdy na skórze brak widocznych zmian, a świąd powtarza się często, przyczyną tego stanu rzeczy może być jej nadmierna suchość. Wiązać się to może zarówno z suchym klimatem z bardzo wysoką lub niską temperaturą, regularnym korzystaniem z ogrzewania lub klimatyzacji czy zbyt częstymi kąpielami. Problem ten w głównej mierze dotyczy osób starszych i przeważnie lokalizuje się na podudziach.
Poza suchą skórą, świąd towarzyszyć może innym schorzeniom dermatologicznym takim, jak atopowe zapalenie skóry, alergiczne kontaktowe zapalenie skóry, łuszczyca, łupież czy liszaj płaski.
Swędzenie skóry a alergia
Równie często świąd skóry związany jest z nadmierną jej wrażliwością na kosmetyki czy środki piorące. Tak zwane alergiczne kontaktowane zapalenie skóry rozwinąć może się również po ekspozycji na nikiel, lateks czy leki stosowane miejscowo takie, jak neomycyna. Warto tu również wspomnieć o ekspozycji zawodowej, która także skutkować może świądem. Dzieje się tak w przypadku między innymi włókna szklanego, gumy oraz dichromianu potasu. By nieprzyjemne objawy ustąpiły, wystarczy eliminacja czynnika drażniącego.
Kiedy należy udać się do lekarza?
Wizyta u specjalisty dermatologa będzie niezbędna, gdy brak oczywistej przyczyny swędzenia skóry, jak użycie nowego kosmetyku czy proszku do prania, kiedy świąd dotyczy całego ciała, trwa ponad dwa tygodnie i jest na tyle uporczywy, że uniemożliwia wykonywanie codziennych czynności i spokojny sen. Zaniepokoić powinno nas również swędzenie skóry nie będące objawem samodzielnym, to znaczy takie, któremu towarzyszą symptomy takie, jak osłabienie, gorączka czy utrata masy ciała.
Podczas wizyty, lekarz powinien przeprowadzić dokładny wywiad oraz badanie fizykalne, które w razie konieczności uzupełnione może być o rentgen płuc (gdy istnieje ryzyko chłoniaka), badania krwi (przy podejrzeniu zaburzeń endokrynologicznych lub niedokrwistości) czy badania biochemiczne. W terapii świądu, specjalista zalecić może doustne leki przeciwhistaminowe, kremy z glikokortykosteroidami, inhibitory kalcyneuryny czy leki przeciwdepresyjne.
Sposoby na suchą i swędzącą skórę
Bez względu na przyczynę, swędzenie skóry nasilać mogą stany zapalne, silny stres i przebywanie w klimacie suchym oraz bardzo gorącym. W walce ze stresem pomocna może okazać się aktywność fizyczna, joga, medytacja lub wizyta u psychologa. W okresie wakacyjnym, gdy nasza skóra narażona jest na wysychanie i silne promienie słoneczne, należy dodatkowo zadbać o jej nawilżenie i stosować kremy z filtrem. Dzięki temu ustrzeżemy się przed oparzeniami, które mogłyby dodatkowo nasilić świąd.
Jeżeli chodzi o wspominane powyżej czynniki drażniące, jak biżuteria czy kosmetyki, to w razie możliwości warto unikać produktów sztucznych i perfumowanych. Przykładowo, tradycyjne środki do prania zastąpić tymi łagodnymi i zastosować dodatkowe płukanie, a zamiast kolczyków czy naszyjników z dodatkiem niklu wybierać złote, które o wiele rzadziej wywołują świąd.
By zaradzić suchości skóry, warto kilka razy dziennie smarować ją naturalnym, nieperfumowanym kremem nawilżającym. Pomocne okazać mogą się również kąpiele w letniej wodzie i chłodne kompresy.
Warto również sięgnąć po dostępne w aptekach preparaty w formie maści takie, jak Bepanthen, który posiada działanie przeciwświądowe i zwiększa nawilżenie skóry (więcej informacji na temat Bepanthen i swędzenia skóry: http://www.bepanthen.pl/pl/opieka-nad-dzieckiem/pielegnacja-skory-swedzacej-i-zaczerwienionej/). W niektórych przypadkach konieczne może okazać się zastosowanie doustnych leków przeciwhistaminowych, których spora część dostępna jest bez recepty.
